Етӗрне районӗнчи «Ленинская искра» (чӑв. Ленин хӗлхемӗ) колхоз лаптӑкӗнчи Тури Ачак ялӗнче XIX ӗмӗрти ӗлӗкхи хресчен хуҫалӑхне сӑнлакан уҫӑ музей пур. Ӗлӗк Ҫӗнӗ Ҫула хресченсем еплерех кӗтсе илнӗ, мӗнле вӑйӑсем вылянӑ? Кӑрлачӑн 4-мӗшӗнче иртнӗ «Ӗлӗкхи хресченсен вӑйӑ-кулли» уява 500 ытла ҫын пуҫтарӑннӑ.
Хӑнасем хушшинче ЧР Министерсен Кабинечӗн ҫумӗ Алла Салаева, культура министрӗн ҫумӗ Иван Иванов, Етӗрне район администраци пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин, Мӑн Шемертен ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Альбина Егорова тата ыттисем пулчӗҫ. Чи малтанах вӗсем «Ленинская искра» колхоза чылай ҫул хушши ертсе пынӑ, ҫак музея уҫнӑ Аркадий Павлович Айдакӑн палӑкӗ умне чечексем хучӗҫ.
Хӑнасем уява тӗрлӗ ҫӗртен пуҫтарӑннӑ. Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Муркаш, Элӗк, Хӗрлӗ Чутай, Сӗнтӗрвӑрри, Елчӗк районӗсенчен, ҫавӑн пекех Тури Ачакри Хӗл Мучи уявӗнче савӑнма Питӗртен, Тутарстанран, Марий Элтен, Киров облаҫӗнчен тата ытти вырӑнтан та ҫитнӗ.
Хӗл Мучипе пӗрле пухӑннисене «Виръял» тата «Ладушки» ансамбльсем юрӑ-ташӑпа савӑнтарнӑ.
Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗ ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ «Чемен карти» этнопаркра паян Шупашкар районӗн Елки иртрӗ. Влаҫрисем ӑна «Этнозима» (чӑв. Этнохӗл) ят панӑ.
Уяв Вӑрманкас-Ҫӗктер ял тӑрӑхӗнче иртнӗрен ҫак тӑрӑхра вырнаҫнӑ кашни ял тенӗ пекех (мӗншӗн тесен хӑшӗ-пӗрин картишӗ пуш-пушахччӗ, юрпа витӗннӗскер выртатчӗ) хӑйсен картишне Ҫӗнӗ ҫул уявӗпе тата Сурхурипе капӑрлатма ӗлкӗрнӗччӗ. Ку ӗҫе вӗсем сивӗ ҫанталӑка пӑхмасӑр темиҫе кун хушши тунӑ. Кашни ял тӑрӑхӗ унсӑр пуҫне хӑй тӑрӑхӗнчи техӗмлӗ апатпа хатӗрлеме тӑрӑшрӗ. Уява пынӑ кашни хӑна тенӗ пекех вӗсен техӗмлӗ апатне тутанма пултарчӗ, вӗри чейпе картишре пӗҫернӗ тӗрлӗ апат сивӗ ҫанталӑкра шӑннӑ ҫынсене ӑшӑнма май пачӗ.
«Этнозима» уява ирттерекенсем вырӑсла хатӗрленӗ — ертсе пырассине те, юрӑ-кӗвӗпе илемлетессине те. Чӑвашла юрӑ-ташӑ та пурччӗ, анчах вӗсем уявра тӗп вырӑнта пулмарӗҫ.
Тӳре-шарасенчен уява Министрсен Кабинечӗн Председатель ҫумӗ Алла Салаева, Чӑваш Республикин информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министрӗ Александр Иванов, Шупашкар районӗн пуҫлӑхӗ Андрей Николаев тата район администрацийӗн ертӳҫи Георгий Егоров ҫитнӗ.
Ҫак кунсенче Хӗрлӗ Чутайӑн кивӗ центрӗнче 160 ача (8 ушкӑн) вырнаҫмалӑх «Солнышко» (чӑв. Хӗвелпи, малтан ӑна Шевле ята парасшӑн пулнӑ) ача пахчи хута кайрӗ. Ӑна ҫӗклессипе ООО «Волга-Ресурс» организаци тӑрӑшнӑ.
Ача пахчине уҫнӑ ҫӗре Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Валерий Павловпа Николай Малов, Чӑваш Республикин ҫутӗҫ министерствин элчи Валерий Кузьмин, Хӗрлӗ Чутай район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, администраци ертӳҫи Александр Башкиров, «Волга-Ресурс» организацин директорӗ Сергей Алексеев, Хӗрлӗ Чутайри чиркӳ пупӗ Максим атте тата ыттисем хутшӑнчӗҫ. Валерий Павлов ача пахчине 20 пинлӗх сертификат парнелерӗ.
Сергей Алексеев ҫӗнӗ ҫурт уҫҫине садик ертӳҫине Алина Васильевӑна тыттарчӗ.
Хӑнасем ҫӗнӗ ҫуртпа паллашнӑ хыҫҫӑн вӑл пурне те килӗшнине пӗлтерчӗҫ.
Сӑнсем (82)
Етӗрне районӗнче Ҫӗнӗ ҫул умӗн ҫӗнӗ ҫул уҫнӑ. Вӑл 2,5 ҫухрӑм, темиҫе яла ҫыхӑнтарать. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.
«Сӑр — Тури Мучар — Чаканар — Ирҫе» ҫула раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнче савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Вырӑнти халӑхшӑн ку Ҫӗнӗ ҫул уявӗ умӗн чӑн-чӑн парне пекех пулнӑ. Унта хисеплӗ хӑнасем, пултарулӑх ушкӑнӗсем хутшӑннӑ.
Ҫул 2,467 ҫухрӑм тӑршшӗ, сарлакӑшӗ — 6 метр. Ӑна тумашкӑн 46333,31 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Етӗрне районӗнче кӑҫал 10 ҫул тума пуҫланӑ. Республикӑри ялсенче пӗтӗмпе 100 ытла объекта хута яма тытӑннӑ.
Раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, Ҫӗнӗ ҫул уявӗнче, Етӗрне районӗнчи «Сурские зори» (чӑв. Сӑр шурӑмпуҫӗ) кану базинчен инҫех мар, урапа пӑр айне анса кайнӑ.
Subaru Forester урапа пӑрпа витӗннӗ юханшыв ҫине кӗрсе кайнӑ, ҫыранран инҫех мар кайсан 10 сантиметра яхӑн хулӑнӑш пӑр ӑна чӑтайман — урапа шыв айне кайма пуҫланӑ. Руль умӗнче 51 ҫулти водитель пулнӑ. Икӗ пассажир, хыҫалта ларакансем, ҫӑлӑнса юлнӑ.
Пӑр айне кайнӑ урапана хальлӗхе кӑларман, водитель ӳтне те тупман. Каярахпа пӗлтернӗ тӑрӑх, Шупашкарта пурӑнакан ҫемье Ҫӗнӗ ҫул каҫне «Сурские зори» кану базинче паллӑ тума палӑртнӑ.
МЧС ӗҫченӗсем хальлӗхе урапапа пӑр ҫине кӗме юраманни пирки аса илтереҫҫӗ.
Хисеплӗ хӑнасем, чӑваш тетелӗн хастар ӗҫтешӗсем!
Чӑваш халӑх сайчӗ сире пурне те Ҫӗнӗ Ҫул ячӗпе саламлать!
2016 килес ҫулта пӗтӗм хуйхӑ-суйхӑна чӑтса ирттерсе лайӑххипе ҫеҫ киленмелле пултӑр! Чӑваш халӑхӗ те сире ҫӗнӗлӗхсемпе савӑнтарма тӑрӑшӗ!
Кӳрентернине каҫарар, усал сунар мар, ырӑ тӑвакана — мухтар та хисеп тӑвар! Япӑххине асӑнмалла ан пултӑр, ырри тупӑнсах тӑтӑр!
Ҫапла пултӑр!
Шупашкар районӗнчи ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнӑ ачасем Ҫӗнӗ ҫула ҫӗнӗ хваттерте кӗтсе илӗҫ. Тӗрӗсрех, хваттер уҫҫипе.
Кӳкеҫри Совет урамри нумай хваттерлӗ ҫӗнӗ ҫуртра кил ӑшшине тупӗҫ вӗсем. Ахаль туянакансемпе танлаштарсан, социаллӑ программӑпа паракан хваттерсене пурӑнма хатӗрлесе ҫитернӗ: урайне сарнӑ, стенисемпе маччисене те йӗркене кӗртнӗ. Хваттерте шыв, газ тата ҫутӑ счетчикӗсем, газ плити вырнаҫтарнӑ. Хваттерлӗ пулнисен халӗ сӗтел-пукан, кил-тӗрӗшре кирлӗ ытти хатӗр-хӗтӗр туянса лартасси тата ҫӗнӗ ҫӗре пурӑнма куҫасси кӑна юлать.
Хваттер уҫҫине Шупашкар район администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ — градостроительство пайӗн пуҫлӑхӗ Алексей Елимов тата ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх пайӗн пуҫлӑхӗ Геннадий Ефимов тыттарнӑ.
Сӑнсем (6)
Хӗрлӗ Чутай районӗнче ҫулленех йышлӑ ҫемьери тата йывӑр пурнӑҫпа пурӑнакан ачасене Ҫӗнӗ Ҫул уявӗпе савӑнтараҫҫӗ. Ӑна ирттерме Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Павлов пулӑшать. Кӑҫал та районти ачасем Хӗрлӗ Чутая уява пуҫтарӑнчӗҫ.
Малтанах вӗсене Пукане театрӗн артисчӗсем спектакльпе савӑнтарчӗҫ. Пухӑннисене 2016 ҫулпа Чӑвашпотребсоюз председателӗ Валерий Павлов саламларӗ, вӗсене вӗренӳре, спортра ӑнӑҫусем сунчӗ. Хӗрлӗ Чутай администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров ачасен ашшӗ-амӑшне пурнӑҫри йывӑрлӑхсене ҫӗнтерсе малалла талпӑнма ырлӑх-сывлӑх сунчӗ. Унтан ачасем чӑрӑш тавра юрласа-ташласа савӑнчӗҫ. Хӗл Мучипе Юрпике, Фунтик, Беладонна тата ытти юмах сӑнарӗсем уява илемлетрӗҫ.
Паллах, кашниех Хӗл Мучи парнине илме тивӗҫлӗ пулчӗ.
Сӑнсем (37)
Чӑваш Енре пӗлтерӗшлӗ мероприятисем ирттернӗ чухне эрех-сӑра сутма чараҫҫӗ. Ҫӗнӗ ҫул тата Сурхури уявӗсенче те ҫак йӗркене пӑхӑнӗҫ.
Ку — ЧР Министрсен Кабинечӗ йышӑннӑ постановленипе килӗшӳллӗн. Унта палӑртнӑ тӑрӑх, массӑллӑ мероприятисен, ярмӑрккӑсен вӑхӑтӗнче эрех-сӑра сутма юрамасть.
Ҫӗнӗ ҫулта, раштав уйӑхӗн 31-мӗшӗнче, 17 сехетрен пуҫласа карлачӑн 1-мӗшӗнчи ирхи 8 сехетчен, алкоголь шӗвекӗ сутма юрамӗ. Ку — массӑллӑ мероприятисем ирттернӗ вырӑнта кӑна. Ҫакӑ Шупашкарта Ярославль, Ленинград, Карл Маркс, К.Иванов, К.Ефремов, Воробьев композиторсен урамӗсенче, Ехрем купса бульварӗнче, Президент бульварӗнче, Юханшыв порчӗн лапамӗнче Хӗрлӗ тӳремре вырнаҫнӑ суту-илӳ предприятийӗсене пырса тивет.
Ҫавӑн пекех Сурхури уявӗнче, карлачӑн 6-мӗшӗнче 17 сехетрен пуҫласа тепӗр кунхи ирхи 8 сехетчен эрех-сӑра сутма чарӗҫ.
Раштав уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шупашкарти пӗрлештернӗ вулавӑшра ачасен «Хӗл мучи патне — ҫыру» конкурсне пӗтӗмлетнӗ. Унта тӗп хулара пурӑнакан 1300 ытла шӑпӑрлан хутшӑннӑ.
Жюри пур ҫырӑва та тимлӗ вуланӑ. Ачасем Хӗл мучине хӑйсен ҫитӗнӗвӗсем пирки ҫырса кӑтартнӑ. Хӑйсем Хӗл Мучипе Юрпике пулнӑ-тӑк мӗн тӑвӗччӗҫ? Ҫак ыйтӑва та хуравланӑ вӗсем.
Ачасем Хӗл Мучирен парне кӑна мар ыйтнӑ. Вӗсем тӗнчери тӑнӑҫлӑх, килти хӑтлӑх, сывлӑх пирки ӗмӗтленеҫҫӗ. Тӑлӑхсем вара ҫемье тупасшӑн.
Ачасем ҫырӑвӗсене илемлетнӗ. Ҫӗр-ҫӗр ҫыруран жюри пайташӗсем чи лайӑххисене суйланӑ. «Шупашкар хулинчи пӗчӗк тикки — 2016» ята 7-ри Тимур Таланцев ҫӗнсе илнӗ. Принцесса ятне вара 6 ҫулти Эвелина Лямина тивӗҫнӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене Шупашкарти тӗп Юрпике раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче парнесемпе тата дипломпа чысланӑ.
Тӗп номинацисемсӗр пуҫне чи лайӑх 30 ҫырӑвӑн авторӗсене палӑртнӑ.
+0.3 °C